На денешната седница, Советот на НБРМ го усвои Годишниот извештај за работењето на НБРМ во 2009 година. Од Извештајот може да се заклучи дека монетарната политика во 2009 година беше водена во услови на изразени ризици и постојана неизвесност околу јачината на преносните ефекти од глобалната финансиска и економска криза врз домашната економија. Монетарните последици од првите ефекти на кризата беа сериозни притисоци за депрецијација на домашната валута. Овие притисоци беа концентрирани во првата половина на годината, кога при растечки трговски дефицит и негативни очекувања на домашните субјекти, побарувачката за девизи постојано ја надминуваше понудата. Во вакви околности и при примена на стратегија на фиксен девизен курс, во првите пет месеци од годината НБРМ интервенираше со продажба на девизи на девизниот пазар. Интервенциите на НБРМ на девизниот пазар, иако значително влијаеја на намалувањето на девизните резерви, придонесоа за одржување на стабилноста на номиналниот девизен курс. Со цел да се надминат ваквите состојби и да се одржи макроекономската стабилност, НБРМ ги зголеми основната каматна стапка и стапката на задолжителна резерва на обврските на банките во девизи и со девизна клаузула. Монетарните мерки, како и подобрите прогнози за светската економија од почетокот на втората половина на годината, придонесоа за значително стабилизирање на очекувањата и враќање на довербата во стабилноста на денарот. Истовремено, значително подобри трендови во однос на очекуваните беа забележани и во надворешниот сектор. Ова, заедно со поповолните изгледи за наредниот период, отвори простор за олабавување на монетарната политика. Така, на крајот на ноември 2009 година, основната каматна стапка на НБРМ беше намалена за 0,5 процентни поени. Генерално, може да се каже дека навремената и соодветна монетарна реакција во текот на 2009 година придонесе за значителна корекција на надворешната нерамнотежа, стабилизирање на очекувањата и обновување на довербата на економските субјекти. Со тоа, успешно беше одржана и стабилноста на девизниот курс, како номинално сидро, и макроекономската стабилност.
Светската криза се пренесе во реалниот сектор на домашната економија, при што според податоците на Државниот завод за статистика беше забележан реален пад на БДП од 0,7%. По значителното намалување на извозот на почетокот на годината, предизвикано од падот на странската побарувачка, во останатиот дел од годината дојде и до значително надолно прилагодување на домашната побарувачка, а со тоа и на увозот. Воздржаноста на населението и корпоративниот сектор заради големата неизвесност, како и значително намалената кредитна поддршка, се дел од факторите коишто ги објаснуваат ваквите трендови. Стагнацијата на личната потрошувачка и падот на инвестициите, комбинирани со падот на странската побарувачка, предизвикаа значителна надолна корекција на увозот, со што придонесот на нето-извозот за економската активност беше позитивен.
Глобалната рецесија го прекина феноменот на „ценовен бум", пред с? на цените на храната и енергијата, предизвикувајќи значителна надолна корекција на глобалната инфлација во 2009 година. Падот на увозните цени предизвика процес на дезинфлација и во македонската економија, карактеристичен и за вкупната и за базичната инфлација. Така, по високата просечна инфлација од претходната година од 8,3%, во 2009 година трошоците на живот забележаа намалување за 0,8%. Просечниот раст на базичната инфлација значително забави, одразувајќи ги секундарните ефекти од падот на прехранбената и енергетската компонента. Дополнителен придонес за надолната траекторија на домашните цени имаше и негативниот производствен јаз.
Поволните движења на пазарот на работна сила продолжија и во 2009 година, и покрај влошената состојба во реалната економија. Така, стапката на вработеност во 2009 година изнесува 38,4%, наспроти 37,3% во претходната година, додека стапката на невработеност се намали од 33,8% во 2008 година, на 32,2%. Растот на вработеноста, во најголем дел, се објаснува со поголемиот број лица вработени во трговијата и во секторите за јавна управа и одбрана, образование и здравство. Една од можните причини поради којашто с? уште не се забележува прилагодување на пазарот на труд е временското задоцнување на неговата реакција на промената во фазата на економскиот циклус. Ова делумно се потврдува со фактот што првиот сигнал за можно прилагодување на пазарот на трудот во Македонија е забавувањето на кварталниот раст на вработеноста во третото тримесечје на годината и нејзино намалување во четвртиот квартал. Дополнителен фактор може да биде и неизвесноста во поглед на јачината и времетраењето на ефектите од глобалната криза, што доведе до привремени прекинувања на ангажманите на вработените лица. Сепак, имајќи ги предвид карактеристиките на македонската економија (висок степен на неформална економија и високо учество на долгорочната, односно структурната невработеност во вкупната невработеност), исклучително е тешко да се одредат вистинските причини за позитивните поместувања на пазарот на трудот во услови на пад на економската активност.
Во 2009 година, дефицитот во тековната сметка на билансот на плаќања изнесуваше 483,3 милиони евра, или 7,3 % од БДП, наспроти дефицитот на тековната сметка од 13,1% од БДП остварен во 2008 година. Стеснувањето на дефицитот во тековните трансакции од 5,8 п.п. од БДП, во најголем дел, се должи на значителното намалување на негативниот јаз во размената на стоки со странство од 3,5 п.п. од БДП и растот на нето-приливите врз основа на приватни трансфери од 1,9 п.п. од БДП. Сепак, во текот на годината, движењата во надворешниот сектор се менуваа, при што битно е да се истакне постоењето на два потпериода. Првиот период се однесува на првото тримесечје од годината, кога кризата се одрази со брз и силен пад на странската побарувачка и влошени очекувања на економските субјекти за стабилноста на домашната валута. Влошениот трговски дефицит (поголем пад на извозот, при побавна реакција на увозот), заедно со негативниот доход и намалените приватни трансфери, условија двојно проширување на негативниот јаз во тековната сметка во овој период, во однос на истиот период од 2008 година. Промената на трендовите започна од второто тримесечје, кога увозната побарувачка започна да се прилагодува на падот на домашната и глобалната економска активност и кога психолошките притисоци значително се намалија и доведоа до раст на приватните трансфери.
Намалената глобална ликвидност и општата воздржаност од нови вложувања ги намали капиталните приливи за 33% на годишна основа. Во првите пет месеци од годината, капиталните приливи изнесуваа 1,1% од БДП и не беа доволни да се покрие негативниот јаз во тековната сметка, што доведе до значително намалување на девизните резерви од 5,2% БДП. Од крајот на второто тримесечје на годината, со значителното намалување на дефицитот на тековната сметка и стабилизирањето на очекувањата на економските субјекти, се намалија и притисоците на девизниот пазар. Воедно, во овој период поголеми приливи произлегоа и од капитално-финансиската сметка (вкупни нето-приливи од 7% од БДП од јуни до декември 2009 година), што овозможи раст на девизните резерви од 6,3% од БДП во периодот од јуни до декември. Расчленувањето на нето-приливите покажува дека тие во најголем дел се однесуваат на директните инвестиции, трговските кредити, задолжувањето на државата на меѓународниот пазар на капитал со еврообврзници, средствата обезбедени преку распределба на СПВ од квотата во ММФ, а дополнителни приливи беа создадени и од нето-задолжувањето во странство.
Движењата на депозитниот и кредитниот пазарен сегмент во текот на 2009 година беа под значително влијание на неизвесноста предизвикана од кризата, како и на промените во реалниот и надворешниот сектор. Така, на крајот од годината, годишниот раст на најшироката парична маса М4 изнесува 6%, што претставува најниска стапка на раст во последниве шест години. Вкупните депозити (со депозитните пари) се зголемија за 7,1% на годишна основа (наспроти 12,4% во претходната година). Забавувањето на растот на паричната маса беше особено изразено во првата половина на годината, што соодветствува со намалената економска активност, со позицијата на билансот на плаќања во овој период и со с? уште присутната неизвесност и помала склоност за штедење во банкарскиот систем. Истовремено, продолжи промената во структурата на валутните портфолија, при што се зголемува значењето на девизното штедење. Во втората половина на годината, дојде до значително стабилизирање на очекувањата, стеснување на дефицитот на тековната сметка, како и раст на капиталните приливи. Овие позитивни трендови значеа и повторно забрзување на растот на паричната маса и на депозитниот потенцијал на банките, како и умерена промена во валутната структура, особено во последното тримесечје на 2009 година. На кредитниот пазар беше забележливо надолно прилагодување на кредитната понуда (при значително стеснување на изворите на финансирање, изразени согледувања на банките за висок ризик и влошен квалитет на кредитните портфолија), како и намалена побарувачка на кредити (при помали склоности за ново задолжување, во услови на неизвесен иден доход и воздржаност од потрошувачка). Така, годишната стапка на раст на кредитите се сведе на само 3,5% (наспроти 34,4% на крајот на 2008 година). Со подобрување на макроекономскиот амбиент при крајот на годината, знаци на закрепнување беа забележани и на овој пазарен сегмент.