Скопје, 06.12.2010 година
Денес, Народната банка на Република Македонија донесе одлука за дополнително намалување на каматната стапка на благајничките записи за 0,5 процентни поени, односно од 4,5% на 4%. Со тоа, и каматната стапка на ломбардниот кредит се намалува од 6% на 5,5%. Можноста за натамошно олабавување на монетарната политика, првенствено произлегува од движењата на девизниот пазар. Имено, наспроти оцените за одливи од девизните резерви во последното тримесечје, во текот на ноември и првите денови од декември НБРМ интервенира со нето-откуп на девизи. Тоа значи дека и во овој период девизните резерви бележат раст и на 3. декември изнесуваат 1.698 милиони евра, обезбедувајќи покриеност од 4,3 месеци на увозот за наредната година. Ова ниво на девизни резерви е над проектираното со последните проекции на НБРМ од октомври, а се очекува дека позитивното отстапување во однос на проекцијата ќе се задржи и до крајот на годината.
Поволните движења на девизниот пазар се во согласност со остварувањата во надворешниот сектор. Податоците за надворешнотрговската размена за септември и октомври укажуваат на можност за остварување помал дефицит во трговската размена од проектираниот. Подобрите остварувања во овој домен се комбиниран ефект од посилниот раст на активноста на извозниците и помалите притисоци врз увозната побарувачка од очекуваните. Истовремено, податоците за нето-приливите преку приватните трансфери укажуваат на подобри остварувања од очекуваните. Имајќи ги предвид овие трендови, се оценува дека постои реална можност за остварување помал дефицит во тековната сметка во 2010 година, во споредба со дефицитот од 3,6% од БДП проектиран последно. Во прилог на очекуваниот подобар сооднос помеѓу понудата и побарувачката на девизи на девизниот пазар се и последните остварувања во капитално-финансиската сметка, коишто укажуваат на веројатно поголеми нето-приливи од проектираните.
Во реалниот сектор, последните показатели укажуваат на малку поголема побарувачка и економски раст од претходно очекуваните. Сепак, и покрај овие тенденции, растот на економијата и натаму е помал од потенцијалниот, а се очекува дека ваквата состојба ќе продолжи и во текот на наредната година. Поради тоа, до крајот на оваа година и во текот на наредната година не се очекуваат поголеми притисоци врз рамнотежата на девизниот пазар од домашната побарувачка.
Првичните податоци за финансиската поддршка на реалниот сектор покажуваат годишен раст на кредитите од 8,6%, што главно е во согласност со проектираниот годишен кредитен раст од 9,4% за 2010 година. Но, сепак ваквото темпо на кредитирањето укажува на можност за нешто помал кредитен раст од проектираниот и во секој случај, е во согласност со помалите притисоци врз увозот од очекуваните.
Движењето на инфлацијата е во проектираните рамки. Иако нашите очекувања се во насока на понатамошен раст на инфлацијата, сепак не се очекува дека таа ќе го надмине нивото што би предизвикало влошување на очекувањата на економските субјекти. Воедно, од аспект на монетарната политика, од големо значење се факторите што влијаат на инфлациските движења. Во овој период и во наредната година се очекува дека инфлацијата ќе биде под влијание на посилниот раст на увозните цени, особено цените на храната и енергенсите. Од друга страна, имајќи ги предвид оцените за понатамошно одржување негативен производствен јаз, не се очекуваат инфлациски притисоци од домашната побарувачка. Односно, се очекува дека домашната побарувачка ќе неутрализира дел од растот на цените предизвикан од зголемувањето на увозните цени.
Дополнителен позитивен елемент за поволниот амбиент за спроведување на монетарната политика е веројатноста дека Владата ќе постигне договор со ММФ за кредитната линија за претпазливост. Ваквиот аранжман оди во прилог на поголема сигурност околу обезбедување на потребното дополнително надворешно финансирање за наредната година и со тоа, околу проекцијата на девизните резерви.
Очекуваме дека намалувањето на каматната стапка ќе придонесе за понатамошно олеснување на пристапот до финансирање и со тоа, за подинамична економска активност. И покрај релативно поволните макроекономски движења, НБРМ останува свесна за ризиците околу макроекономското сценарио и продолжува внимателно да ги следи. Доколку тие почнат да се материјализираат, НБРМ соодветно ќе реагира со цел да ја одржи стабилноста на девизниот курс и инфлацијата.