На денешната седница на Советот на НБРМ беше разгледан Кварталниот извештај, јануари 2010 година, во чии рамки се инкорпорирани ревидираните макроекономски проекции за 2009 и 2010 година.
копје, 04.02.2010 година
Соопштение на НБРМ
На денешната седница на Советот на НБРМ беше разгледан Кварталниот извештај, јануари 2010 година, во чии рамки се инкорпорирани ревидираните макроекономски проекции за 2009 и 2010 година. Иако новата макроекономска рамка за 2010 година не се разликува значително од проекциите во ноември 2009 година, таа сепак упатува на подобар амбиент за спроведување на монетарната политика од претходно очекуваниот. Тоа, главно се однесува на очекувањата за помал дефицит во тековната сметка од првично проектираниот, што доведе до подобри оцени за нивото на девизните резерви. Оваа констатација ја потврдуваат и поволните движења на девизниот пазар во текот на јануари годинава, кога НБРМ продолжи со откупот на девизи започнат во јуни минатата година.
Подобрите оцени за 2010 година, во комбинација со веќе подобрите остварувања кај девизните резерви во претходната година, отворија простор за дополнително намалување на основната каматна стапка на НБРМ. Оттука, НБРМ денес донесе одлука за намалување на каматната стапка за нови 0,5 процентни поени, со што каматната стапка на благајничките записи од 8% се намалува на 7,5%. Со ова се намалува и каматната стапка на кредитите на НБРМ преку ноќ (ломбардни кредити) од 9,5% на 9%. Сепак, ова не значи дека се исцрпени ризиците за монетарната политика. Иако ревидиран надолу, проектираниот дефицит во тековната сметка с? уште е висок, со што неговото финансирање и понатаму е клучен фактор на ризик. Доколку капиталните приливи не се реализираат во предвидениот износ, товарот за финансирање на јазот во тековната сметка повторно ќе падне врз девизните резерви. Затоа, НБРМ ќе продолжи со водењето претпазлива монетарна политика.
Од аспект на очекувањата за 2009 година и 2010 година по одделни сегменти, најновите проекции укажуваат на следново:
Во 2009 година падот на БДП се проценува на 1%, наспроти претходно оценетото намалување од 1,6%. Имено, во третото тримесечје иако дојде до интензивирање на годишниот пад на БДП, сепак тоа е со побавно темпо од она што се очекуваше со проекциите. Последната оцена укажува на прекинување на негативниот тренд во четвртото тримесечје на 2009 година, при што се оценува БДП да остане непроменет на годишна основа. И покрај релативно подобрите остварувања во 2009 година во однос на очекуваното и оптимистичките прогнози за глобалната економија во 2010 година, стапката на раст на БДП во 2010 година и според оваа проекција ќе изнесува околу 1 - 2%. Во првиот квартал на 2010 година се очекува раст од 0,4%, воден пред s? од закрепнувањето на извозот и умереното заживување на личната потрошувачка.
Просечната инфлација за 2009 година од -0,8% не отстапува значително од проектираната, -0,6%. Се очекува инфлацијата за цела 2010 година да се движи околу 1%, главно како резултат на очекуваните повисоки увозни цени, како и на зголемувањето на цените на електричната и на топлинската енергија во јануари 2010 година. За првиот квартал на 2010 година, врз основа на нагорните корекции на администрираните цени, ефективни од почетокот на 2010 година, проектиран е квартален пораст на општото ценовно ниво од 1,5%, а со тоа и значително забавување на годишниот пад на цените (-0,2%).
Континуираните интервенции со откуп на девизи на девизниот пазар во последниот квартал на 2009 година, укажаа на поповолна екстерна позиција од таа што се очекуваше. На крајот од 2009 година девизните резерви обезбедуваат 4,3 месечна покриеност на увозот на стоки и услуги за наредната година и се на повисоко ниво од проектираното. Последните оцени покажуваат дека ваквите движења се комбиниран резултат на помалиот дефицит во тековната сметка од претходно оценетиот (7,5% од БДП во 2009, наспроти 8% во претходните проекции) и повисоките капитални приливи. Изгледите за надворешниот сектор за 2010 година и натаму се оценуваат како релативно поволни. Дефицитот во тековната сметка се очекува да изнесува 8,3% од БДП и е понизок во однос на ноемвриската проекција (9,4%), пред с? поради подобрите оцени за приливите преку приватните трансфери и помалите нето-одливи кај доходот. Вo првото тримесечје на 2010 година, во рамки на тековната сметка на билансот на плаќања се очекува негативно салдо од 3% од БДП. За цела 2010 година основното сценарио на проекциите покажува доволно девизни приливи, пред с? преку надворешното задолжување и директните инвестиции, коишто би овозможиле покривање на јазот во тековната сметка и умереното акумулирање девизни резерви. Сепак, претпоставките за капиталните приливи се пропратени со голем ризик. Тие се условени од брзината на заздравување на светската економија и перцепциите на странските инвеститори за домашната економија, и со самото тоа се неизвесни.
Во услови на подобра позиција на билансот на плаќања од проектираната за 2009 година и постабилни очекувања на домашните субјекти, на крајот на декември 2009 година годишниот раст на паричната маса е повисок од проектираниот (6%, наспроти 2,3%). Оценувајќи дека влијанието на овие фактори ќе продолжи и во текот на првиот квартал на 2010 година, се очекува во март 2010 година паричната маса да оствари годишна стапка на раст од околу 9%, додека на крајот на 2010 година се очекува таа да изнесува околу 7,5%, наспроти 6% во претходната проекција. Кредитниот раст на крајот на 2009 година од 3,5% умерено ги надмина претходните оцени (2,6%). Како и во ноември, и сега проекциите упатуваат на поголем простор за кредитирање во 2010 година, во однос на претходната година. Проектираниот годишен раст на кредитите за 2010 година изнесува околу 9%, наспроти 6,5% во претходната проекција. Се очекува на крајот на првиот квартал од 2010 година кредитната активност да забележи раст од околу 3% на годишна основа. Проширувањето на депозитната база, користењето на надворешните извори на финансирање, како и зголемувањето на понудата на кредити заради поповолни перцепции и очекувања на банките, се фактори што се очекува да го поддржат ваквиот кредитен раст. Сепак, можноста за помала кредитна поддршка од проектираната и понатаму постои, условена пред с? од евентуалното послабо темпо на закрепнување на економијата и со тоа послаб квалитет на побарувачката на кредити и побавен раст на депозитната база. .
Кабинет на гувернерот