На 15 декември 2015 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ
На 15 декември 2015 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на којашто беа разгледани состојбите во домашната економија, движењата на меѓународните и на домашните финансиски пазари, движењата во банкарскиот систем и најновите макроекономски показатели во контекст на поставеноста на монетарната политика.
Oцената на економските и на финансиските услови покажа дека постојната монетарна поставеност е соодветна, при што Комитетот за оперативна монетарна политика одлучи на аукцијата да се понудат благајнички записи на ниво од 25.500 милиони денари, со непроменета каматна стапка од 3,25%.
Најновите показатели покажуваат дека економската активност и понатаму солидно расте, а е делумно поддржана од кредитната активност на домашните банки. Економското закрепнување се одвива без ценовни притисоци и без притисоци во надворешниот сектор. Девизните резерви и понатаму се на соодветното ниво, коешто е доволно за справување со евентуални непредвидени шокови во иднина. За ефектите врз домашната економија, поврзани со домашните политички случувања, се оценува дека се ограничени и дека главно се остваруваат преку каналот на очекувањата. Сепак, и понатаму постои неизвесност во окружувањето, што создава ризици за следниот период. Во вакви услови, излегувањето од зоната на приспособлива монетарна политика во следниот период ќе зависи од промените во надворешната позиција и ефектите врз девизните резерви.
Најновите макроекономски показатели не упатуваат на поголеми промени во амбиентот за водење на монетарната политика. Во реалниот сектор, според последните расположливи податоци, БДП на македонската економија во третиот квартал бележи раст од 3,5%, поддржан и од домашната, и од извозната побарувачка. Расположливите високофреквентни показатели за последното тримесечје покажуваат задржување на поволните трендови, што е особено видливо во индустријата и во трговијата. Растот на економијата е во согласност со октомвриските очекувања. И покрај овие поволни движења, сепак неизвесното глобално закрепнување, а особено понеповолната конјунктура на глобалниот пазар на метали и неизвесноста што произлегува од домашниот политички контекст и понатаму претставуваат ризици коишто може да делуваат врз темпото на идното закрепнување.
Инфлацијата во ноември забележа благ раст на месечна основа, но на годишна основа и во просек во првите единаесет месеци од годината, општото ниво на цените во домашната економија и понатаму бележи пад (намалување од 0,3%). Во услови кога и цените на храната и базичната инфлација, во просек, за целиот период бележат годишен раст, намалувањето на цените е последица на падот на цените на енергијата. Остварувањата се малку под проекциите, што заедно со очекувањата за пониски светски цени на енергијата и на прехранбените производи, упатува на надолни ризици за проекцијата за инфлацијата за следниот период. Честите промени во очекувањата за цените на примарните производи упатуваат дека неизвесноста околу идното движење на овие производи е значителна, а можноста за ненадејни промени кај овие категории е голема.
Според последните расположливи податоци, девизните резерви во последното тримесечје забележаа раст, што најмногу се должи на задолжувањето на државата на меѓународниот финансиски пазар со издавање еврообврзница. Девизниот пазар веќе подолг временски период е стабилен, без потреба од поголеми интервенции од страна на НБРМ. Промената на девизните резерви во последниот квартал е во рамки на очекувањата во октомвриските проекции. Расположливите показатели за надворешниот сектор покажуваат дека трговскиот дефицит и приватните трансфери, како клучни компоненти на тековната сметка, засега се движат во проектираните рамки. Анализата на показателите на адекватноста на девизните резерви покажува дека тие и натаму се во сигурната зона.
Во однос на кредитниот пазар, првичните податоци за ноември покажуваат понатамошен месечен раст на вкупните кредити на приватниот сектор, при што кредитната поддршка беше насочена и кон секторот „население“, и кон корпоративниот сектор. Кредитите на приватниот сектор и натаму растат со солидна годишна стапка на раст, при што сегашните оцени не упатуваат на поголеми отстапувања од проекциите.
Во ноември, вкупните депозити и натаму растат на месечна основа, а во овој месец вкупниот депозитен раст е поддржан и од депозитите на претпријатијата, и од депозитите на населението. Остварувањата кај вкупните депозити заклучно со ноември покажуваат дека нивниот раст може да биде малку посилен во однос на октомвриските проекции.
Во ноември, ликвидноста на банките, под влијание на автономните фактори, забележа пад втор месец по ред, што услови намалување на состојбата на краткорочните депозити на банките кај Народната банка.
На пазарите на пари, банките и во ноември активно тргуваа со депозити, при што меѓубанкарската каматна стапка се задржа на стабилно ниво од 1,1%. На секундарниот пазар со хартии од вредност, освен со благајнички записи, се тргуваше и со долгорочни државни хартии од вредност.
Во ноември имаше натамошни поповолни движења на девизниот пазар, пред сѐ заради повисоката понуда на девизи од страна на компаниите од новите производствени капацитети, градежниот сектор и менувачниците. Во услови на релативно високи девизни позиции, банките активно тргуваа на меѓубанкарскиот пазар, а девизниот курс беше во стабилни рамки.
На меѓународните финансиски пазари, движењата во ноември беа главно под влијание на засилените очекувања на пазарните учесници околу почетокот на нормализација на монетарната политика од страна на ФЕД и одлуката за дополнителни мерки од страна на Европската централна банка. Во услови на натамошен умерен раст на европската економија и одржување на инфлацијата на релативно ниско ниво, Европската централна банка, на почетокот на декември, ја намали депозитната каматна стапка за 0,1 п.п. (на ниво од -0,30%) и ја продолжи примената на програмата за квантитативно олеснување за најмалку шест месеци, односно до крајот на март 2017 година. Од друга страна, солидните економски остварувања во САД и поволните движења на пазарот на труд и инфлацијата создаваат простор за донесување одлука за зголемување на каматните стапки на состанокот на ФЕД во декември 2015 година.
Општо земено, последните остварувања укажуваат на задржување слична макроекономска слика, иста како во октомвриските проекции, со солиден економски и кредитен раст, отсуство на ценовни притисоци и платнобилансна позиција којашто обезбедува натамошно одржување на девизните резерви на адекватно ниво. Основите на економијата и натаму се солидни. Ризиците произлегуваат од надворешното, но и од неизвесното домашно окружување. Во однос на надворешните фактори, тие и натаму се поврзани со евентуалните промени во динамиката на заздравување на глобалниот економски раст и движењата на цените на примарните производи на светските берзи. Во однос на домашните ризици, и покрај тоа што во досегашниот период нивното влијание беше релативно мало и ограничено, евентуалното пролонгирање на неизвесноста поврзана со политичките случувања доведува до можност таа да се прелее во економијата, заради поголемата воздржаност на домашните и странските субјекти. Сепак, дел од ризиците се ублажени со последната мерка на НБРМ од август. Оваа мерка, со којашто се направија промени во поставеноста на инструментот задолжителна резерва, има за цел да обезбеди понатамошна поддршка на долгорочното штедење во домашна валута и со тоа, поддршка на процесот на „денаризација“ на економијата. НБРМ и во следниот период внимателно ќе ги следи движењата и доколку е потребно, ќе направи соодветни промени во монетарната политика за успешно остварување на целите на монетарната политика.