На 12 април 2016 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на којашто беа разгледани состојбите во домашната економија, движењата на меѓународните и домашните финансиски пазари и показателите за домашната економија
На 12 април 2016 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на којашто беа разгледани состојбите во домашната економија, движењата на меѓународните и домашните финансиски пазари и показателите за домашната економија во контекст на поставеноста на монетарната политика.
Oцената на економските и на финансиските услови покажа дека постојната монетарна поставеност е соодветна, при што Комитетот за оперативна монетарна политика одлучи на аукцијата да се понудат благајнички записи на ниво од 25.500 милиони денари, со непроменета каматна стапка од 3,25%.
Најновите показатели покажуваат дека домашната економија и понатаму расте со солидно темпо, делумно поддржана од кредитната активност на домашните банки. Економското закрепнување се одвива без ценовни притисоци и без притисоци во надворешниот сектор. Девизните резерви и понатаму се на соодветно ниво, коешто е доволно за справување со евентуални непредвидени шокови во иднина. Што се однесува на ефектите врз домашната економија, поврзани со домашните политички случувања, се оценува дека тие се ограничени. Сепак, и понатаму постои неизвесност во окружувањето, што создава ризици за следниот период. Во вакви услови, насоката на монетарната политика во следниот период ќе зависи од стабилизирањето на домашниот политички контекст и нeговите ефекти врз економијата, како и од промените во надворешната позиција и ефектите врз девизните резерви.
Најновите макроекономски показатели не упатуваат на поголеми промени во амбиентот за водење на монетарната политика. Во однос на економската активност, годишниот раст на БДП за четвртиот квартал изнесува 3,9%, со што за целата 2015 година остварениот раст на БДП изнесува 3,7% и е умерено повисок во однос на проектираниот. Расположливите податоци за првото тримесечје на 2016 година упатуваат на продолжување на солидниот раст, при поволни движења во клучните сектори на економијата. Сепак, и покрај овие остварувања, неизвесното глобално закрепнување, а особено неповолните услови на глобалниот пазар на метали и неизвесноста заради домашните политички случувања и понатаму се ризиците коишто може да влијаат врз темпото на идното закрепнување.
Во однос на инфлациските остварувања, податоците за март покажуваат намалување на општото ценовно ниво во првите три месеци од годината, во просек за 0,1% на годишна основа. Падот на цените е резултат на намалувањето на цените на енергијата и храната, додека базичната инфлација и натаму расте. Остварувањата се пониски од очекуваните, што заедно со надолните ревизии на претпоставките за увозните цени на енергијата и храната и натаму упатува на надолни ризици за проекцијата за инфлацијата за оваа година. Сепак, треба да се има предвид големата неизвесност околу идното движење на светските цени на нафтата и можноста за ненадејни промени кај оваа категорија.
Последните податоци за девизните резерви (приспособени за ефектите од ценовните и курсните разлики и ценовните промени на хартиите од вредност) заклучно со март, покажуваат умерен раст од почетокот на 2016 година, наспроти очекувањата за нивно намалување во рамки на октомвриската проекција. Анализата на показателите на адекватноста на девизните резерви покажува дека тие и понатаму се движат во сигурната зона.
На девизниот пазар беа остварени стабилни движења, при што дел од нето-продажбата на девизи за потребите на компаниите беше надоместена со повисоката понуда на девизи од менувачкото работење, особено во периодот на католичкиот Велигден. Пораст забележа и понудата на девизи на меѓубанкарскиот девизен пазар, каде што девизниот курс умерено се намали. Во такви околности, Народната банка не интервенира со банките поддржувачи на девизниот пазар.
Податоците за трговскиот дефицит во првите два месеца од годината се подобри од очекуваните, додека показателите за приватните трансфери не покажуваат отстапување од проекциите. Сепак, периодот на којшто се однесуваат податоците е многу кус за да може да се извлечат посигурни заклучоци.
Првичните податоци за кредитниот пазар за март 2016 година покажуваат натамошен месечен раст на кредитите, којшто изнесува 0,9% на месечна основа и е малку побрз во споредба со претходниот месец. Најголемиот дел од кредитите се насочени кон секторот „население“, а умерен раст бележат и корпоративните кредити. Годишната стапка на раст на вкупните кредити во март изнесува 8,4% и е умерено над проекцијата за првиот квартал на 2016 година. Во однос на депозитниот потенцијал, вкупните депозити растеа и во март 2016 година, при што нивната годишна динамика е над очекувањата за првото тримесечје во рамки на октомвриските проекции.
Меѓународните финансиски пазари во март главно беа под влијание на очекувањата за зголемување на монетарниот поттик од страна на ЕЦБ, релативно поволните показатели за САД и растот на цената на нафтата. Изненадување за пазарните учесници претставуваше донесениот обемен пакет олеснувачки мерки од страна на ЕЦБ и исклучувањето на можноста за натамошно намалување на каматните стапки. Во услови на натамошни согледувања за ризик од глобалните економски и финансиски случувања, состанокот на ФЕД имаше посмирувачки тон од очекувањата, така што се засилија прогнозите за одложување на понатамошниот раст на каматната стапка. Соодветно на овие чекори на централните банки, американскиот долар ја намали вредноста во однос на еврото.
Во домашната економија, автономните фактори придонесоа за умерен пад на ликвидноста на банките, поради што банките го намалија вишокот ликвидни средства пласирани во монетарните инструменти. Воедно, банките ги обезбедија дел од потребните ликвидни средства и на пазарите на пари, каде што покрај со меѓубанкарски заеми, активно се тргуваше и со краткорочни хартии од вредност.
Општо земено, последните остварувања укажуваат на задржување слична макроекономска слика како во рамки на октомвриските проекции, со солиден економски и кредитен раст, отсуство на ценовни притисоци и платнобилансна позиција којашто обезбедува натамошно одржување на девизните резерви на адекватното ниво.
Основите на економијата и натаму се солидни. Ризиците произлегуваат од надворешното, но и од неизвесното домашно окружување. Во однос на надворешните фактори, тие и натаму се поврзани со евентуалните промени во динамиката на заздравување на глобалниот економски раст и движењата на цените на примарните производи на светските берзи. Во однос на домашните ризици, и покрај тоа што во досегашниот период нивното влијание беше релативно мало и ограничено, евентуалното оддолжување на неизвесноста поврзана со политичките случувања доведува до можност таа да се прелее во економијата заради поголема воздржаност на домашните и странските субјекти. Сепак, дел од ризиците се ублажени со мерките на НБРМ кај инструментот задолжителна резерва, коишто имаат за цел понатамошна поддршка на долгорочното штедење во домашна валута и со тоа, поддршка на процесот на „денаризација“ на економијата. Во иста насока се и декемвриските пакет-мерки за забавување на брзиот раст на долгорочни потрошувачки кредити, коишто истовремено овозможуваат и олеснување на условите за финансирање на корпоративниот сектор, вклучително и за малите и за средните претпријатија. Нестандардната мерка кај задолжителната резерва за системски значајните сектори за домашната економија придонесува за натамошна поддршка на кредитирањето на нето-извозниците и домашните производители на електрична енергија.
НБРМ и во следниот период внимателно ќе ги следи движењата и доколку е потребно, ќе направи соодветни промени во монетарната политика за успешно остварување на целите на монетарната политика.